معماری مصری
ابتدای تاریخ مصری به حدود ۲۸۵۰ سال قبل از میلاد مسیح نسبت داده می شود. اختراع خط با حکومت اولین فرعون بر سراسر مصر مقارن است. از دوره پیش از تاریخ اشیایی مثل چاقو و پالت های آرایشی باقی مانده اند که از جنس عاج، طلا و سنگهای صیقلی اند. تاریخ سه هزار ساله مصری به چهار دوره تقسیم می شود:
نخست پادشاهی کهن یا عصر ممفیس (حدود 2650 ـ 2190 پ.م) است که با محوطه باستانی سقره نمایان می شود.
سپس دوره بیناییی اول (2000ـ2190 پ.م) و بعد از آن امپراطوری میانه است که مرحله کلاسیک هنر مصری را نشان میدهد. پس از آن دوره دوم میان دو امپراطوری جریان یافت که با حمله های هیکسوس ها همراه بود.
- در سال ۱۵۸۰ قبل از میلاد دوره امپراطوری نوین آغاز شد. از این دوره نیز گنجینه های توتانخ آمون به جای ماند. با شروع دورة افول در حدود ۱۰۸۵ قبل از میلاد. وارد دورهای متلاطم می شویم که تا حمله اسکندر به مصر در سال ۳۳۲ قبل از میلاد تداوم داشت. بعد از وی لاژيدها و سپس رومی ها تا زمان مرگ کلئوپاترا. ملكه ی مصر، در ۳۰ سال قبل از میلاد مسیح حکومت کردند.
“عناصر و نمادهای تزئینی در مصر”
مصر دو قلمرو فرمانروایی تشکیل میدهد: مصر سفلی (دلتای رود نیل) و مصر عليا، در این دو بخش نماد فرعون ها متعددند. تاج قرمز شمال (A). تاج سفید جنوب (B) وتاج دوتایی (C) اتحاد دو مملکت را نشان می دهند.
هوروس یا شاهین ارباب آسمان و چشمانش نماد ماه و خورشید است. یکی از علائم خورشید “رع” (Re) است که با صفحه ای قرمزرنگ نشان داده می شود.
مار کبراء ـ جنبه دیگر خورشید ، مار همانند خورشید قادر است تخریب کند.
اسكارابه – سوسک سرگین گردان (خپری) جلو خودش صفحه خورشیدی را در مسیر روزانه اش هل می دهد و نماد زایش و زندگی است.
هاتور ـ الهه موسیقی، عشق و شادی که به شکل گاو ماده با صورتی انسانی و شاخ و گوش است این نماد روی ستون های هاتوریک دیده می شود. اکثر دیوارهای بناها از نشانه های تصویری و نقوش برجسته پوشیده شده است.
“عناصر تزئینی در معماری مصر”
مصر یکی از کانون های بسیار قدیمی معماری است. در واقع پس از بین النهرین قدیمی ترین معماری ها در سرزمین مصریافت شده اند. در طراحی مصری خطوط افقی غالب اند . قدرت و ثبات از ویژگی های اصلی این معماری است. مقبره های پادشاهی، مقبره کارگزاران عالی رتبه و معابد خورشیدی یا دیوان ها بناهایی اند که تاکنون باقی مانده اند.
معماری مقابر: ماستابا قدیمی ترین نوع مقبره است؛ مقبره ای سنگی یا آجری که ظاهر بیرونی اشچهارگوش با دیوارهای شیب دار است.
اهرام : اهرام در دوران پادشاهی کهن ساخته شده اند و درجاتی دارند. اهرام خپوس ،خفران و میکرینوس دیوارهای صاف و صیقلی دارند.
هیپوگه نوع دیگری از قبرهای زیرزمینی است که در صخره های ساحلی حفر شده است. به عنوان مثال می توان به مقبره های دشت نیل یا دشت پادشاهان در غرب تبس در دورة امپراطوری نوین اشاره کرد.
معابد: ورودی معابد با دو ذوزنقه بزرگ بنام “پیلون “احاطه شده است. گذرگاه تشریفاتی (Dromos) نام دارد. جلو این ورودی دو ستون هرمی شکل سنگی و مجسمه ی پادشاهان قرار دارد. سطوح دیواری با نقوش برجسته و نیرک های تیره و دراز تزیین شده اند.
درمعابد نخست وارد حیاطی می شویم که با ستون ها محصور است سپس به سالن های ایپوستیل (H) می رسیم که از طریق سالن های متعدد معبد قابل دسترسی است و مجسمة رب النوع نیز آنجاست. ارتفاع سالن ها از بلند به کوتاه می رسد و تاریکی فزاینده ای ایجاد می کند.
تکیه گاهها:ستون هایی با پایه چهار گوش بدون سرستون در دوره امپراطوری قدیم ،گذار بین ستون ها و پایه ها را نشان می دهد. ستون نخلی شکل از درخت نخل الهام گرفته است، در ستون کاهوشکل تنه ستون چند بدنه متصل توسط یک بند و گره را باز تولید می کند، در حالی که دوستون یک دسته گل نیلوفر آبی دارای کاسه گلبرگ های بسته است. ساقه های در هم پوشيدة داخل بدنه غنچه هایی در حال جوانه زدن اند. این بار تنه ستون پاپیروسی شکل برجستگی های چشمگیری دارد. هنگامی که گل آذینهای چتری باز می شوند، سرستون ناقوس شکل نامیده می شود.
