اگرچه کانون اصلی هنر بیزانسی از بیزانس (قسطنطنیه) سرچشمه می گیرد، اما سوریه در آسیای صغیره ایتالیا، یونان، بالکان و روسیه را نیز در بر می گیرد. عنوان «هنر مسیحی شرق» دقیق تر است. گسترش واقعی این هنر با تغییر دین امپراتور کنستانتین و اعلام مسیحیت به عنوان دین حکومتی در سال ۳۲۵ آغاز شد و شکوفایی کاملش از قرن ششم تا قرن پانزدهم ادامه یافت.
معماری کلیسای سنت صوفی در قسطنطنیه نمونه ای از هنر بیزانس است. این کلیسا بر اساس طرحی مرکزی ساخته شده و شامل یک گنبد بزرگ مرکزی است که با دو نیم گنبد تقویت می شود؛ در نتیجه شبستانی وسیع به قطر ۳۱ متر حاصل می شود. بعدها، در ایتالیا، اصل نقشه مرکزی برای کلیسای سن ويتال شهر راون، ولی با اقتباس فرم هشت ضلعی، به کار برده شد.
از بیرون، گنبد بزرگ مرکزه شکلی فرو رفته و نامناسب دارد. همچنین در ادامه سعی شده است گنبد سبک وزن باشد تا روی چندضلعی استوانه ای نسبتا بلند، مانند شهر آنن، قرار داده شود، طرح صلیبی یونانی به محبوبیتی عظیم رسید؛ نخست فقط یک گنبد وجود داشت اما پس از مدتی کوتاه پنج گنبد اضافه شد که یکی در مرکز و بقیه در چهار سر صليبا قرار داشتند. کلیسای سن مارک وتیز بارزترین مثال این نوع است.
نقشه کلیسای بازیلیک، میراث بناهای مدنی مخنف گردهمایی های عهد عتیق، سطحی مستطیلی و تقسیم شده است با دو ردیف ستون در سه شبستان با ارتفاع و اهمیت شایرایر و چهار چوب که به محرابی نیم دایره ختم می شود. در ستون های این شبستان بالشتکهایی جای گرفته اند که بین سرستون و طاق دیده میشود. دلیل استفاده از ستون هایی برآمده از ویرانه های رومی در این چیدمان را ستون های بسیار کوتاهی می دانند تا بتوان آن را بدون بالشتک به کار برد. در قرن چهارم در دم و در قرن ششم در رأون بازیلیکهای فراوانی ساخته شدند که وقف آیین قديسين وشهدا بودند.
تزیینات. یکی از مشخصه های تراشکاری تزیینی نوعی حکاکی روی سنگ است که تداعی کننده هنر لبه دوزی است. بسیاری از سرستون ها این نوع تراش را دارند موزاییک (ترکیب مکعب های لعابکاری شده) مهم ترین جایگاه را در تزیینات بیزانسی به خود اختصاص می دهد و پیاده روها و دیوارها را می پوشاند. اغلب تصاویر خدای بزرگ و عالی مرتبه نیز طالق قوسی محراب کلیسارا مزین می کند.
در پایان نقشی به نام در هم تنیده که با منشأ بين النهرینی را هم ذکر کنیم که هم در مجمدسازی و هم در موزاییکهای تزیینی به چشم میخورد.مطلب مرتبط …
